HOŞGELDİNİZ! BUGÜN 19 KASIM 2025, ÇARŞAMBA



Bilimsel Gerçekler ve Yeni İnsan Modeli

19.11.2025 00:00
"Bilimsel Gerçekler ve Yeni İnsan Modeli"
Teknoloji Çağında Bilişsel, Duygusal ve Nörobiyolojik Uyum Üzerine Bir İnceleme
Yapay zekânın (AI) gelişim hızı, insanlık tarihinde benzeri görülmemiş bir teknolojik kıvrım yaratıyor. 2020 sonrası dönemde hesaplama kapasitesi yaklaşık her 6–10 ayda ikiye katlanırken, büyük dil modellerinin yetenekleri doğrusal değil, üstel şekilde artıyor. Bu durum temel bir gerçeği görünür kılıyor: Standart bilişsel kapasiteye sahip insan, yapay zekâ ile rekabet edemez. Bu ifade bir tehdit değil; biyolojik ve teknolojik sınırlara dayanan bilimsel bir tespittir.
Ancak bu, insanın değersizleştiği anlamına gelmez. Aksine, insanın asıl güçlü olduğu alanların ortaya çıktığı yeni bir döneme girdiğimizi gösterir. Yapay zekâ veri işler; insan ise anlam kurar, sezgi üretir, empati kurar, yaratıcı sentez yapar. Modern bilişsel bilim, insan zihninin asıl üstünlüğünün ham işlem kapasitesinde değil, üstbilişsel derinlikte olduğunu uzun süredir göstermektedir. Kuranı Kerimde Tin suresinde; İnsanın "ahseni takvim" üzerine yaratıldığı anlatılmaktadır.
İnsana verilen en büyük armağan, sadece akıl değil, aklın kendi üzerine düşünebilme yetisi olan üst bilinçsel derinliktir. Bu derinlik, insanın davranışlarını, niyetlerini ve içsel eğilimlerini değerlendirmesini; yani kendini hem yaratılış gayesi hem de ahlaki sorumluluk açısından konumlandırmasını mümkün kılar. Kur'an'ın insanı en güzel kıvamda yaratılış ile onurlandırması, yalnız fiziksel üstünlüğe değil, bu içsel farkındalık kapasitesine işaret eder. Çünkü insan, nefsin yüzeysel dürtülerinden sıyrılıp kendi varoluşunu sorgulayabildiğinde, potansiyelini ortaya çıkarır ve ahseni takvim çizgisini korur. Üst bilinçsel derinlikten uzaklaştığında ise kişi, kendi yaratılış değerini unutabilir ve Tin Suresi'nin "Esfele Safilin" olarak tanımladığı manevi düşüşe kapı aralayabilir. Bu nedenle insanın gerçek üstünlüğü, kendisine verilen yüksek yaratılışı, bilinç ve öz-farkındalıkla sürekli yeniden inşa edebilmesindedir.
Yani bugün asıl risk AI değil; insanın aynı seviyede kalmasıdır. Davranış bilimleri, ortalama bir bireyin odaklanma süresinin düştüğünü, günlük zihinsel yükün arttığını, yaratıcı problem çözme kapasitesinin giderek zayıfladığını ortaya koyuyor. Eğer birey kendini bu hız karşısında geliştirmezse, aradaki fark üstel olarak tabii açılacaktır.
Bilim ise çözümü net biçimde gösteriyor: İnsan, kendini her yönden (fiziksel, mental, ruhsal, duygusal) geliştirdiği sürece AI çağında güçlü kalır. Bu gelişim
Fiziksel Sağlık: Teknoloji ne kadar bize güç verirse versin, beden sağlığı olmaksızın o güç sürdürülemez. Beden sağlığı için en iyi gıdayı seçme, en iyi pişirme yöntemini bilme, glutensiz ve şekersiz beslenmeye alışmalıyız.
Mental Sağlık: Zihnimiz, düşüncelerimiz, stresimiz adına telefon/ekran başından uzaklaşarak kısa molalar vermeliyiz, nefes çalışmaları, dijital detoks periyodu gibi alışkanlıklar edinmeliyiz.
Ruhsal Sağlık: Teknoloji bizi hızlandırırken, biz "kendimizle baş başa kalma—zaman ayırma, durma, doğa yürüyüşü yapıp hayatın anlamını hissetmeliyiz. Hangi değerlerin bizim için öncelikli olduğunu yazıp ve bu değerlere göre merkezimize yönelmeliyiz.
Duygusal Sağlık: Duygularımız, ilişkilerimiz, bağlarımız… Bu eksen hem içsel hem de sosyal yönümüzü canlı tutmalıyız.
AI ile rekabet mümkün değil gibi görünse de AI'yı yöneten, tamamlayan, ona anlam veren insan olmak mümkün ve gereklidir. Gelecek "makinenin insanı yenmesi" değil, insanın kendi potansiyelini yükseltmesi üzerine kurulu olacaktır.
Sonuç nettir:
Kendisini geliştiren insan hem kendi merkezinde hem de AI çağının merkezinde kalır.

 
Dr.Sena Nur CAN / diğer yazıları
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Yorumlarınızı paylaşın

--








logo

   E-posta: bilgi(@)eskisehirdenhaber.net
Tüm hakları Eskişehirden Haber adına saklıdır: ©2019-2025

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir.
Mobil uyumlu haber yazılımı: www.eticaret.com.tr