logo
Yazarlar
Eskişehir
Gündem
Dünya
Ekonomi
Politika
Spor
Sağlık
Teknoloji
⤵
KültürEhlibeytRöportaj
HOŞGELDİNİZ! BUGÜN 04 EKİM 2025, CUMARTESİ



TÜRKÜDEKİ VATAN - 1

04.07.2024 00:00
Prof.Dr. Hilmi ÖZDEN

Bayram Bilge TOKEL diyor ki; "Türküler bizi söyler yüzlerce yıldır, biz türküleri... Türkü BİZİZ. Aslında, en sade en yalın, en insan halimizle biz. Sevdalarımız, gurbetlerimiz, ayrılıklarımız, yoksulluk ve acılarımız kadar dualarımız ve beddualarımızı da türkülerimize ısmarlarız. Gün olur türkülerimiz serapa insan, insanımız tepeden tırnağa türkü kesilir. Türkülerimiz buram buram insan, insanlarımız burcu burcu türkü kokar. Türkü'ye uzak olmak kendimizden uzaklaşmaktır bir bakıma. Türkü vatansız, vatan türküsüz olur mu hiç? Türküsüz kalmak ise gurbette olmanın diğer adıdır. Türküsünden ayrı kalan insan, ümmetinden ayrı düşmüş Peygamber gibidir." (1). Öncelikle Milliyetimizin ve Vatan coğrafyasının ölümsüz sesleri Türkülerimizdeki vatandadır. Nevzat Kösoğlu " Biz birbirimizi Ahirette bile Türkülerimizle tanıyacağız" diyor. Yine Nevzat Kösoğlu'nun muhteşem tesbiti ile: "Biz türkülerimizi sokakta mı bulduk sanıyorlar?

Kaç bin yıl var ki ölülerimize ağlarken, düğünlerimizde söylerken ve savaşlarımızda nara atarken sesimizi terbiye ettik; hançeremizin bütün gücüyle söyleye söyleye bu hale getirdik. Çin şeddinden Viyana'ya, Moskova kapılarından Yemene kadar o muazzam coğrafyanın genişliğinden ve derinliğinden nice zenginlikler devşirerek ruhumuzun ahengini kurduk; biz bu türküleri sokakta mı bulduk? Ahmet Hamdi Tanpınar'da  " Türk insanının yazılmayan romanı türkülerde saklıdır" diyor. Aşık Veysel; "Türküz Türkü çığırırız" derken türkülerimizdeki söz bayrağımızı dalgalandıranlardan olmuştur. Kısaca Türkülerimiz Manzum Türk Tarihimizdir.
Sevda, mutluluk, neşe, düğün türkülerimiz yanında; savaş türkülerimiz, göç,  acı, keder , gurbet türkülerimiz bulunmaktadır: "Ol revanda balam kaldı" diyen Azeri türkü anamızın türküsü, " Can boğazda iken verdiler salamızı" diyen Kerkük yiğidinin türküsü, " ben bir göçmen kızı gördüm Tuna boyunda" diye yürek yakan acı yenilgimiz balkan göçümüzü anlatan türkümüz. "Bitlis'te beş minare" diyen ermeni komitacılarının Türklere yaptığı zulmü anlatan türkülerimiz.  "Halk Edebiyatımızın seçkin örneklerinden olan Türkülerimizden hepimizin bildiği gibi bir kısmının hikayeleri vardır. Bunlardan savaş türkülerimizin hikayeleri oldukça yekûn tutarlar. Hikayeli türkülerimiz içinde daha alt başlıklarda değerlendirilebilecek yiğitlik ve kahramanlık konularından savaş konulu türkülerimiz önemlidir. Çünkü yiğitlik ve kahramanlık konularının büyük ekseriyeti de yine savaşlarla bağlantılıdır. Savaş konulu hikâyeli türküler, Türkiye genelindeki hikâyeli türkülerin yüzde on ikisini meydana getirmektedir. Bu da savaş konusunun, ölüm ve sevda konularından sonra üçüncü sırada gelen ana konuyu teşkil ettiğini gösterir Anadolu coğrafyası, Asya ile Avrupa'yı birbirine bağlayan bir köprü vazifesi görmesi; Akdeniz ile Karadeniz arasındaki geniş tek bir kara parçası olması; ayrıca Ortadoğu ve Kafkaslara açılan kapıları elinde bulundurmasıyla birlikte daha birçok mühim stratejik ve jeopolitik önemi yanında kültürlerin kavşak noktasında bulunması sebebiyle de tarihin her döneminde dikkatleri üzerine çekmiştir.
Savaşa, askerliğe ve yiğitliğe (kahramanlığa) dair hikâyeli türkülerin çoğu (bazıları ise daha eski dönemlere aittir) son yüzyılda yaşanan bu özgürlük mücadelesine aittir. Tespit edilen hikâyeli türküler içinde savaşa dair konuları içeren türkülere, ülkenin her yerinde rastlamak mümkündür. Türkiye'nin işgal görmemiş olan kısımlarında da mutlaka savaşı anlatan hikâyeli türkü bulunmaktadır. Bunun en bariz örneğini ise İç Anadolu bölgesi oluşturmaktadır. İç Anadolu bölgesi işgal görmemiştir ama bu bölgede de savaş konulu türküler oldukça yoğundur. Özellikle işgal görmeyen bu bölgeden cepheye çok sayıda asker sevkiyatı olmuştur. Dolayısıyla cepheye gidenler ve geri dönmeyenler üzerine işgal görmeyen İç Anadolu bölgesinde de türküler yakılmıştır.
Savaş konulu türkülerin en yoğun olduğu yerler yüzde yirmi bir ile Marmara ve yüzde on yedi ile Doğu Anadolu bölgeleridir. Marmara bölgesinin Avrupa'ya, Doğu Anadolu bölgesinin ise Ortadoğu ve Kafkaslara komşu olması sebebiyle, gelişmiş Avrupa ülkelerinin -Rusya, Fransa, İtalya, İngiltere vb.- taarruzu özellikle bu iki cephede yoğunlaşmıştır. Uç bölgelerdeki savaşların en mühimleri bu iki stratejik coğrafyada (Özellikle batı cephesi "Trakya, İzmir, Çanakkale vb.", Kafkas cephesi " Erzurum, Kars", Ortadoğu cephesi "Suriye, Mısır ve Yemen") meydana gelmiştir. Bu sebepten Marmara ve Doğu Anadolu bölgesinde savaşla ilgili hikâyeli türkü oranı yüksektir. Ülkenin her yerinde olduğu gibi İç Anadolu (yüzde 14), Güney Doğu Anadolu (yüzde 13) ve Ege bölgeleri (yüzde 11) de bu savaşlardan çok etkilenmiştir. Fakat Marmara, Ege ve Doğu Anadolu'ya oranla bu yörelerdeki savaş konulu hikâyeli türkülerin oranı daha düşüktür. Bu da Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinin dağlık bir arazi yapısına sahip olması ve işgal esnasında halkın daha iç kısımlara çekilerek güç toplayıp düzenli ordu ile düşmanı topraklardan kovma stratejisini benimsemesine bağlanabilir. Çünkü savaş üzerine yakılan türküler böylece daha iç kesimlerde oluşmuştur. Diğer bölgelerde bilinen türkülerinin konuları mutlaka farklı bölgelerde cereyan eden savaşlarla ilgilidir. Karadeniz ve Akdeniz bölgelerinde daha az savaş türküsü olması, buralarda savaş olmadığı anlamını taşımamaktadır. Savaşlar nedeniyle göçler sonucu bugün bile iç bölgelerde akrabaları olan Karadenizli, Akdeniz'li, Doğu ve Güneydoğu Anadolulu ailelere rastlamak mümkündür."(2). "Hey on beşli on beşli" türküsünün; I. Cihan Harbinde Çanakkale Cephesi'ne giden ve genellikle Tokat yöresine atfedilen 1315 doğumlu (1898-1899 yıllarında doğmuş) çocuklar için söylenmiş halkın "On beşliler" diye ağıt yaktığı bir türkü olduğunu çoğumuz belki bilmiyordur.
Mehmetçikler oluk oluk vatan toprağını sularken, göçler katar katar yollara dizilirken, analar, yavuklular, evlatlar her biri Cennetteki Kevser havuzunun suyu gibi mübarek göz yaşlarını dökerken,  yürekleri, dilleri  Türkülerimizi  söyledi. Kimimiz "türkü deyip de geçme tanı" (3) diyen seslere kulak verdi. O'nu "bastığın yerleri toprak diyerek geçme tanı"  diye uyandıran şairin sözü gibi bellediler. Bellediler ve Her bir Türkü'nün binlerce insanımızın destanı olduğunu anladılar anlattılar ve asırlar boyunca anlatacaklardır.
 Kaynaklar:
1) Bayram Bilge Tokel, Biz Bu Türküleri Sokakta mı Bulduk. Türk Yurdu. Sayı: 269. Ocak.2010.
2) Merdan Güven,  Türküler Dile Geldi. Ötüken Yayınevi.İst.2009.
3) Mehmet Özbek, Türkü Deyip De Geçme Tanı. Türk Yurdu. Sayı: 269. Ocak.2010.
 
Prof.Dr. Hilmi ÖZDEN / diğer yazıları
•İSRAİL DEVLETİNİN TEOLOJİK TEMELLERİ SAĞLAM MIDIR? 04 00:00:00.10.2025
•TÜRK’ÜN ÖRFÜ; MEVLİD ve KANDİLLERİMİZ 03 00:00:00.09.2025
•AĞUSTOS’TAKİ VATAN 01 00:00:00.09.2025
•DERBENT ZAFERİ’NDEN CASENE MAĞARASI’NA-(1922-2025) 09 00:00:00.08.2025
•İSRAİL TERÖR DEVLETİDİR-2 04 00:00:00.07.2025
•İSRAİL TERÖR DEVLETİDİR-1 03 00:00:00.07.2025
•İSRAİL TERÖR DEVLETİDİR 22 00:00:00.06.2025
•İŞGALDEN İSTİKLALE BANDIRMA VAPURU 03 00:00:00.06.2025
•3 Mayıs Türkçülük Gününde Vatan 04 00:00:00.05.2025
•“İKİTAŞ’A SIĞMAYAN İNSAN: MUAMMER BEG” 01 00:00:00.03.2025
•ERKEN-TÜRKLER ve BUGÜNÜ ANLAMAK 06 00:00:00.02.2025
•DÎVÂNÜ LUGÂTİ’T TÜRK 06 00:00:00.01.2025
•VE ÜÇÜNCÜ KILIÇ 01 00:00:00.12.2024
•ÜÇÜNCÜ KILIÇ, İZMİR’İN KURTULUŞU VE YÜZBAŞI ŞERAFETTİN YENMEYEN TAVUK 04 00:00:00.11.2024
•ÜÇÜNCÜ KILIÇ, İZMİR’İN KURTULUŞU VE YÜZBAŞI ŞERAFETTİN 05 00:00:00.10.2024
•KÖPEKLER VE FARELER 23 00:00:00.08.2024
•Abdullah İbn-i Mübârek et-Türkî 05 00:00:00.08.2024
•MOSTAR ve KATLİAMLAR 22 00:00:00.07.2024
•TURAN COĞRAFYASI BOSNA HATIRALARI - 3 20 00:00:00.07.2024
•TURAN COĞRAFYASI BOSNA HATIRALARI-2 18 00:00:00.07.2024
•TURAN COĞRAFYASI BOSNA HATIRALARI-1 17 00:00:00.07.2024
•TÜRKÜDEKİ VATAN - 1 04 00:00:00.07.2024
•ATATÜRK VE FATİH SULTAN MEHMET 29 00:00:00.05.2024
•BÜYÜK KAFKAS SOYKIRIMI VE SÜRGÜNÜ 22 00:00:00.05.2024
•Ey Türk kızı (oğlu) tarih kahırla dolu 30 00:00:00.04.2024
•“HÂKİMİYET KAYITSIZ ŞARTSIZ MİLLETİNDİR” 24 00:00:00.04.2024
•BİR NEVRÛZ HATIRASI 22 00:00:00.03.2024
•SOYAĞACI 16 00:00:00.03.2024
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Yorumlarınızı paylaşın

--
SONBAHARDA GÖZLERE DİKKAT

SONBAHARDA GÖZLERE DİKKAT
ESKİŞEHİRSPOR YARIN AKŞAM LİDERİ KONUK EDECEK

ESKİŞEHİRSPOR YARIN AKŞAM LİDERİ KONUK EDECEK
TÜRK TÖRESİ VE TÖRENİN DEĞİŞMEZ ESASLARI

TÜRK TÖRESİ VE TÖRENİN DEĞİŞMEZ ESASLARI
İSRAİL DEVLETİNİN TEOLOJİK TEMELLERİ SAĞLAM MIDIR?

İSRAİL DEVLETİNİN TEOLOJİK TEMELLERİ SAĞLAM MIDIR?
BAŞKAN SARIKAYA ÇIRAKLIK DESTEĞİNİ DİLE GETİRDİ

BAŞKAN SARIKAYA ÇIRAKLIK DESTEĞİNİ DİLE GETİRDİ
KÖŞE YAZARIMIZ ANKARA KİTAP FUARINA KATILIYOR

KÖŞE YAZARIMIZ ANKARA KİTAP FUARINA KATILIYOR
ESKİŞEHİR'E YENİ ANAOKULU

ESKİŞEHİR'E YENİ ANAOKULU
ÜLKEMİZDE MEME KANSERİ ORANI ARTIYOR

ÜLKEMİZDE MEME KANSERİ ORANI ARTIYOR
ENFLASYON RAKAMLARI AÇIKLANDI.İŞTE AYRINTILAR

ENFLASYON RAKAMLARI AÇIKLANDI.İŞTE AYRINTILAR
KIRSALDA BULUNAN OKULLARA KIRTASİYE DESTEĞİ VERİLDİ

KIRSALDA BULUNAN OKULLARA KIRTASİYE DESTEĞİ VERİLDİ
YEMEKLER İHTİYAÇ SAHİPLERİNE TEK TEK ULAŞTIRILIYOR

YEMEKLER İHTİYAÇ SAHİPLERİNE TEK TEK ULAŞTIRILIYOR
ÜCRETSİZ TOPRAK ANALİZİYLE DOĞRU GÜBRELEME, YÜKSEK VERİM

ÜCRETSİZ TOPRAK ANALİZİYLE DOĞRU GÜBRELEME, YÜKSEK VERİM
AH GÜZEL İSTANBUL!

AH GÜZEL İSTANBUL!
TEPEBAŞI’NDA YÜZME KAYITLARI BAŞLIYOR

TEPEBAŞI’NDA YÜZME KAYITLARI BAŞLIYOR
YUNUS EMRE YOLU BSK ASFALT OLUYOR

YUNUS EMRE YOLU BSK ASFALT OLUYOR
BAŞKAN KÜPELİ DESTEK İÇİN TEŞEKKÜR ETTİ

BAŞKAN KÜPELİ DESTEK İÇİN TEŞEKKÜR ETTİ
ESKİŞEHİR KAZAKİSTAN'DA GÖRÜCÜYE ÇIKTI

ESKİŞEHİR KAZAKİSTAN'DA GÖRÜCÜYE ÇIKTI
TÜRKÇE' NİN BAYRAMI VE SESSİZ ÇIĞLIĞI

TÜRKÇE' NİN BAYRAMI VE SESSİZ ÇIĞLIĞI
SÜRÜCÜ ve ŞOFÖRLER, ‘YOL HİPNOZU’ NA DİKKAT! 

SÜRÜCÜ ve ŞOFÖRLER, ‘YOL HİPNOZU’ NA DİKKAT! 
ESKİŞEHİR İÇİN EN GÜZEL FOTOGRAF SEÇİLECEK

ESKİŞEHİR İÇİN EN GÜZEL FOTOGRAF SEÇİLECEK


Ahmet URFALI
Muharrem AKAYDIN
Hüseyin TURHAN
Prof.Dr. Murat KARACASU
Prof.Dr. Hilmi ÖZDEN
Sevda ÇAKAR
Psikolog Seda TURHAN
Fehmi ERDOĞAN
Tülin ONAR
Necibe ÇETİNKAYA
Astro Mahizer
Mustafa ÇOBANOĞLU
Behçet UYANIK
İbrahim GÜLBAY
Feride TURAN
Muharrem GÜNAY
Aydın ÇETİNKAYA
Sevil GÖKTUNA
Necmettin BAŞKUT
Dr.Sena Nur CAN
Doc.Dr.Selami Doğan
Mustafa Uğur YÜCEL
Neyyir ARIBAŞ
Fikret GÖRGÜN
Yunus Emre GÜLLÜ
Muhsin TÜRK
Ertuğrul ALTINEL
Lütfiye ÇANACIK
Prof.Dr.Adil ŞEN
Bahadır ÖZALPER
Şerife GÜNDOĞDU
Burcu BOLAKAN
Tonyukuk BORAN
Yusuf BALCI
Prof.Dr.Muzaffer METİNTAŞ





logo

   E-posta: bilgi(@)eskisehirdenhaber.net
Anasayfa Eskişehir Gündem Dünya Ekonomi Politika Spor Sağlık Toplum Teknoloji Kültür Diğer Ehlibeyt İslam Röportaj Özel haber Yazarlar Künye İletişim Arşiv Arama XML/RSS
Tüm hakları Eskişehirden Haber adına saklıdır: ©2019-2025

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir.
Mobil uyumlu haber yazılımı: www.eticaret.com.tr